W historii każdego przedsiębiorstwa, nawet tego małego, nadchodzi dzień, kiedy właściciel zaczyna się zastanawiać, co zrobić z firmą, którą budował przez lata. Dla wielu pomocna może być obowiązująca od roku ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która wprowadziła nową instytucję zarządcy sukcesyjnego. Odpowiedzi na pytanie o to, jak w praktyce powinna być przeprowadzona sukcesja warto poszukać u adwokata.
Sukcesja w firmie oznacza często przekazanie biznesu dzieciom. Jednak nie zawsze firma trafia w ręce potomków, a przynajmniej nie od razu. Możliwe jest przekazanie przedsiębiorstwa dalszej rodzinie, ale również osobom spoza niej – wszystko zależy od decyzji właściciela. W ostateczności może także je sprzedać. Nie zawsze bowiem potomkowie właściciela maja kompetencje i chęci do zarządzania biznesem.
Można pozostawić sobie pole manewru, oddając władzę w przedsiębiorstwie tylko częściowo, na przykład aby jeszcze przez jakiś czas służyć pomocą i dopilnować wdrożenia nowej osoby do zarządzania firmą. Każdy z wariantów należy rozważyć, a kluczowe będą odpowiedzi na następujące pytania:
- Czy działania w zakresie sukcesji są już planowane?
- Czy firma jest powiązana z majątkiem prywatnym?
- Czy firma już jest wielopokoleniowa, czy dopiero planuje taką być?
- Czy możliwa jest sprzedaż firmy lub przekazanie jej komuś spoza rodziny?
- Jeśli tak, to w całości czy częściowo?
- Czy ewentualny sukcesor zgodzi się na przejęcie firmy?
Zaniedbanie w tych kwestiach może doprowadzić do szeregu zdarzeń, które mogą grozić utratą majątku lub upadłością biznesu. Mając na celu ochronę swojej przyszłości, ale także przyszłości bliskich, warto przemyśleć wszystkie warianty i możliwości.
Sukcesja w firmie i rola adwokata
Przede wszystkim należy rozważyć, w jaki sposób chcemy przekazać przedsiębiorstwo. W Polsce nierzadko zdarza się, że majątek firmowy połączony jest z prywatnym. W takim wypadku niezbędne będzie jego rozdzielenie, jeśli chce się zostawić przy sobie część z niego. Nie zawsze ma się pewność, że sukcesorowi się powiedzie, a należy przecież zabezpieczyć swoją własną sytuację materialną. Już sam proces rozdziału majątku firmowego od prywatnego jest czasochłonną czynnością, dlatego warto poradzić się adwokata, jak go przeprowadzić.
To adwokat pomoże sprawnie oddzielić majątek, doradzić, które aktywa warto zachować, przyspieszając wszystkie procedury, które ostatecznie mają prowadzić do sukcesji. Jeżeli poczyniony został już ten krok, należy zastanowić się nad tym, jak przebiegać ma sama sukcesja prawna i przekazywanie władzy następcy.
Warto również patrzeć w przyszłość, ponieważ w razie wątpliwości wokół sukcesji, niezbędny okazać może się testament. Co jeśli chcemy do końca zarządzać firmą, a jednocześnie szykować następcę? W chwili śmierci to właśnie testament będzie pierwszym z dokumentów, które zdecydują o podziale majątku i pozwolą wskazać sukcesora.
Asysta adwokata przy poprawnym przygotowaniu takiego dokumentu pozwoli na staranne zapisanie woli właściciela. Jest to o tyle istotne, że przepisy dotyczące dziedziczenia ustawowego i zachowku mogą utrudnić egzekucję woli zawartej w testamencie. W takiej sytuacji prawnik wskaże właściwą drogę postępowania, by nie doszło do sporów między bliskimi, a sukcesja przebiegła płynnie, niezależnie od tego, jak będzie skomplikowana.
Adwokat zarządcą sukcesyjnym?
Wspomniana już ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, przewiduje zabezpieczenie bytu przedsiębiorstwa i ustanowienie zarządcy sukcesyjnego na wypadek niespodziewanej śmierci przedsiębiorcy – i to jeszcze za jego życia. To instytucja, która daje szansę na przetrwanie przedsiębiorstwa po śmierci jego właściciela i po zakończeniu postępowania spadkowego.
Zarządcą sukcesyjnym może zostać osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych w chwili jej powołania, która w pisemnym oświadczeniu wyrazi zgodę i zostanie wpisana do CEIDG.
Dla przedsiębiorcy przy ustanawianiu zarządcy sukcesyjnego za jego życia ważne będzie zapewne, aby osoba gwarantowała sprawne funkcjonowanie firmy do czasu przejęcia jej przez spadkobierców. Nie ma więc przeszkód, by takim zarządcą został prawnik przedsiębiorcy od lat wprowadzony w funkcjonowanie firmy.
