Tematy darowizn i spadków w świetle prawa są ze sobą połączone cienką nicią i dlatego w wielu przypadkach należy spojrzeć jednocześnie na przepisy dotyczące i darowizn, i prawa spadkowego. Mówimy przede wszystkim o sytuacjach zaliczania darowizny na poczet schedy spadkowej – co może rodzić pewne komplikacje i wymaga konsultacji z adwokatem, ekspertem w zakresie prawa, który przedstawi dostępne możliwości i pomoże wybrać najbardziej korzystną.

Rozważmy następującą sytuację. Rodzice przepisali darowizną dom na Andrzeja, jednego z trzech synów. Jednocześnie ustalono, że będzie on z nimi mieszkał oraz opiekował się nimi (została ustanowiona tak zwana służebność osobista) i wyremontuje oraz rozbuduje dom; nie zastrzeżono natomiast zwolnienia z zaliczenia tego domu na poczet schedy spadkowej.

Pojawiają się pytania:

  • Co ów brak zwolnienia oznacza dla Andrzeja, a także dla jego dwóch braci (którzy niczego nie dostali w ramach darowizny)?
  • Jakie znaczenie przy podziale spadku miałoby zwolnienie z zaliczenia domu na schedę spadkową? Czy warto jednak zadbać o zapis o takim zwolnieniu?
  • Co dzieje się z darowizną zaliczoną na poczet schedy spadkowej?
  • Czy zwolnienie z obowiązku zaliczenia darowizny na poczet schedy spadkowej oznacza, że Andrzej jest zwolniony z zapłaty zachowku?
  • Co mogą zrobić rodzice, wobec których Andrzej nie dotrzymuje wcześniej ustalonych obowiązków, na przykład zamiast się nimi opiekować – większość dni spędza poza domem?
służebność osobista - opieka nad osobą starszą
Ustanowienie służebności osobistej może oznaczać opiekę nad osoba starszą

Darowizna czy umowa o dożywociu?

Rozważając decyzję o darowiźnie należy mieć świadomość istnienia możliwości podpisania tak zwanej umowy o dożywociu. Kiedy wraz z darowizną nałożone są pewne obowiązki na obdarowaną stronę (jak w przykładzie przytoczonym powyżej), wtedy warto zastanowić się, czy nie właściwsza w tej sytuacji byłaby umowa dożywocia – oraz rozróżnić, jakie konsekwencje będzie miała darowizna dla możliwości ewentualnego dochodzenia roszczenia z tytułu zachowku, a jakie umowa o dożywociu.

Umowa o dożywocie ma inne konsekwencje przy spadkobraniu niż darowizna; w przypadku darowizny dodatkowo należy podjąć decyzję czy ma się ona zaliczyć do schedy spadkowej (co ma swoje konsekwencje przy dziale spadku)

Darowizna a scheda spadkowa

Ogólną zasadę można ująć następująco: jeśli w naszym życiu pojawiają się kwestie związane z darowizną i schedą spadkową, należy udać się na konsultacje do adwokata. Samodzielna interpretacja przepisów w wielu przypadkach okazuje się nieskuteczna i pozostawia więcej pytań niż odpowiedzi.

Należy mieć na uwadze, że mówimy o sytuacjach, które często dotyczą znacznych sum pieniędzy lub dóbr majątkowych o wysokiej wartości (jak np. mieszkanie) i mogą rzutować na wiele lat w przód. Z tego powodu tym bardziej opłaca się nie pozostawiać ich przypadkowi ani opierać się na wiedzy dostępnej w internecie, tylko poukładać wszystkie ważne sprawy ze wsparciem adwokata.


Szukaj adwokata