Odpowiedzialność pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp) precyzuje kodeks pracy. Wiele ustanowionych prawnie zagadnień jest dość oczywistych i zrozumiałych, ale też niektóre są skomplikowane i mogą nastręczać pracodawcy trudności w interpretacji oraz we wdrożeniu. Za nieprzestrzeganie zasad bhp grożą konsekwencje prawne – od grzywny, po nawet pozbawienie wolności.
Obowiązki w zakresie bhp a konsekwencje ich niedopełnienia
Poza samą znajomością obowiązków bhp, które precyzuje art. 207 kodeksu pracy, pozostaje kwestia umiejętnego ich egzekwowania, wdrożenia odpowiednich procedur. Te obowiązki oraz procedury mogą różnić się w zależności od rodzaju czy wielkości przedsiębiorstwa – między na przykład zakładem produkcyjnym a niewielką firmą, w której głównie pracuje się przy biurkach, będzie sporo różnic w podejściu do bezpieczeństwa i higieny pracy.
W związku z tym zasięganie na własną rękę informacji prawnych w tym zakresie – na przykład czytając internetowe poradniki – okazuje się niewystarczające. Błędna interpretacja przepisów wyszczególniających obowiązki pracodawcy w zakresie bhp może być bardzo kosztowna.
Odpowiedzialność karna
Za nieprzestrzeganie zasad bhp grozi nawet więzienie lub ograniczenie wolności. Jeśli w toku postępowania sądowego zostanie wykazane, że pracodawca świadomie narażał pracowników na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu poprzez niedopełnienie obowiązków w zakresie bhp, sąd może orzec nawet o pozbawieniu wolności.
Odpowiedzialność karna wiąże się również z sytuacją, w której pracodawca nie zgłosił wypadku, jaki miał miejsce w czasie pracy lub nie sporządził wymaganej dokumentacji.
Odszkodowanie dla pracownika
Pracodawca, który nie dopełnił swoich obowiązków w zakresie bhp i w efekcie doprowadził do szkody, musi liczyć się z koniecznością wypłaty odszkodowania. Pracownik może na drodze cywilnej dochodzić naprawienia szkody – bo taki obowiązek spoczywa na pracodawcy w myśl stosownej ustawy określającej prawa i obowiązku pracownika i pracodawcy.
Jak uniknąć niedopełnienia zasad bhp?
Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie, gdyż kodeks przewiduje dla pracodawcy wiele obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Na prowadzącym działalność gospodarczą lub osobie odpowiedzialnej spoczywa ciężar dopilnowania wszystkich wymogów bhp, aby w razie kontroli uniknąć grzywny, a w razie wypadku w zakładzie pracy – jeszcze bardziej dotkliwych konsekwencji.
W głowie przedsiębiorcy mogą pojawiać się takie pytania, jak:
- Czy muszę stworzyć służbę bhp i wyznaczyć koordynatora?
- Czy i w jaki wypadku mogę samodzielnie wykonywać zadania służby bhp?
- Jak wypełnić protokół powypadkowy?
- Jak dostosować działania do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności gospodarczej?
- Co jaki czas muszę powtarzać szkolenie z bhp dla siebie i pracowników?
Odpowiedzi na te i inne kwestie udzieli adwokat, będący ekspertem w zakresie prawa pracy lub zagadnień związanych z bhp. Adwokat powinien być również osobą pierwszego kontaktu, kiedy w pracy zdarzy się wypadek. Pracodawcy pomoże dopełnić wszystkich niezbędnych formalności, a pracownikowi – uświadomi jego prawa i pomoże uzyskać odszkodowanie.
